اثر نیتریک اسید بر فلزات
چگونه غلظت سولفوریک اسید را بفهمیم؟
مهر ۲۹, ۱۳۹۶
نکات کنکوری شیمی ۱۸ (الکترولیز)
آبان ۴, ۱۳۹۶
اثر نیتریک اسید بر فلزات:
نیتریک اسید HNO3 یک اسید بسیار قوی و همچنین اکسید کننده قوی است.
اما چرا نیتریک اسید اکسید کننده ی قوی است؟
همان طور که در اپلیکیشن اکسایش کاهش توضیح داده شده اگر در ترکیبی یکی از عناصر موجود در ترکیب به بالاترین درجه ی اکسایش خود رسیده باشد این ترکیب اکسید کننده است. (بالاترین درجه ی اکسایش برای یک عنصر برابر شماره ی گروه آن می باشد)
همان طور که می دانیم درجه ی اکسایش نیتروژن در نیتریک اسید ۵+ است و به همین دلیل نیتریک اسید یک اکسید کننده قوی است.
نیتریک اسید بر همه ی فلزات به جز طلا و پلاتین اثر می کند (تیزآب* بر طلا و پلاتین هم اثر می کند) و بسته به غلظت اسید و طبیعت فلز( این که آن فلز در سری الکتروشیمیایی بالای هیدروژن باشد یا پایین آن) گاز های H2 (اگر فلز بالای هیدروژن باشد) و یا NO، NO2 و یا آمونیم نیترات NH4NO3 می دهد.
۱- اسید رقیق با فلزات بالای هیدروژن در سری الکتروشیمیایی، نمک و هیدروژن می دهد
Mg + 2HNO3 → Mg(NO3)2 + H2 (منیزیم نیترات)
Mn + 2HNO3 → Mn(NO3)2 + H2 (منگنز نیترات)
Zn + 2HNO3 → Zn(NO3)2 + H2 (روی نیترات)
دقت کنید در واکنش های بالا هیدروژن اکسید کننده است.
۲- اسید رقیق با فلزات پایین هیدروژن در سری الکتروشیمیایی گاز NO می دهد
3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O (مس نیترات)
Fe + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (آهن نیترات)
۳- نیتریک اسید غلیظ با فلزات گاز NO2 می دهد.
Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O
اما برخی از فلزات مانند آهن، آلومینیم و کروم بی اثر است.( اثر رویینگی یا پاسیو شدن** )
۴- اسید بسیار رقیق بر فلزات زیر هیدروژن کم و بیش اثر کرده و نیترات آمونیم می دهد.
4Sn + 10HNO3 → 4Sn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O
4Fe + 10HNO3 → 4Fe(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O
*تیزآب سلطانی
مخلوطی به نسبت سه مولکول HCl و یک مولکول HNO3 که به عالت ایجاد کلر نوزاد(اتمی) بر طلا و پلاتین اثر می کند.
3HCl + HNO3 → 2H2O + NO + 3Cl
3Cl + Au → AuCl3
که با جمع دو واکنش بالا داریم
3HCl + HNO3 + Au → AuCl3 + 2H2O + NO
**اثر رویینگی یا پاسیو شدن:
شامل ایجاد یک لایه ی بیرونی همانند سپر که مانند یک پوشش میکروسکوپی عمل می کند و بوسیله ی واکنش های شیمیایی، و یا در اثر اکسایش بوسیله ی هوا به وجود می آید و از خورده شدن بیشتر فلز توسط اسید یا هوا جلو گیری می کند.
ٰاپلیکیشن اکسایش کاهش
شیمی (معدنی آلی) حسام امینی – دکتر مسعود روحی لاریجانی
https://en.wikipedia.org/wiki/Nitric_acid
https://en.wikipedia.org/wiki/Passivation_(chemistry)
http://www.amazingrust.com/Experiments/background_knowledge/Nitric_Acid.html
17 Comments
با سلام یه سوال در مورد ترکیب یک اسیدی که برای شستشوی ظروف مسی بشکلی که وقتی مس داخل اسید که میشه تمیز و براق بشه و رسوب نکنه
درود
سولفامیک اسید
سلام .
میشه روش موازنه واکنش مس با نیتریک اسیدو بیشتر توضیح بدین مخصوصا اون قسمت اولش ک ضریب اکسنده و کاهنده بدست میاد
در این نوع واکنش اکسایش کاهش یک عنصر(در اینجا نیتروژن) یک جا تغییر درجه دارد و یک جا تغییر درجه ندارد در این نوع ابتدا تغییر درجه ها را طرف دوم جابه جا می کنیم و سپس همه ی نیتروژن های تغییر کرده و نکرده را طرف دوم می شماریم و در طرف اول اعمال می کنیم
لطفآ اولیکیشن اکسایش کاهش را دانلود و نکات آن را بخوانید تا با انواع واکنش های اکسایش کاهش و موازنه ی آن ها آشنا شوید
http://www.kiandroid.ir/pcollection/redox
سلام. اسیدی هست که قرمزی فلز برنج رو از بین ببره و زردش کنه؟
سلام، خسته نباشید
میخواستم بدونم چه نوع اسیدى مس رو میخوره اما با نقره واکنش نمیده؟ همزمان صورت بگیره. یعنى جسمى که هم فکز نقره داره و هم فلز مس رو داخل اسید بذاریم. مس رو بخوره، اما نقره باقى بمونه
سلام
میخواستم بدونم چرا در واکنش منیزیم با اسیدنیتریک در کوزه نیکلی اسید با نیکل واکنش نمیده؟ دوم اینکه چرا در واکنش منیزیم با اسید از اسید نیتریک غلیظ استفاده میشه چرا از اسید رقیق استفاده نمیشه؟
ببخشید یه سوال برنج در اسید نیتریک بسیار تمیز و براق میشه ام پس از در آوردن برنج دوده تولید شده باعث میشه برنج دوباره رنگ میگیره(کثیف پیشه) آیا راحی هست که دوده باعث تغیر رنگ برنج نشه یا دوده ای تولید نشه
با سلام برای پاک کردن فلز روی از روی فولاد از چه نوع اسیدی با چه غلظت میتوان استفاده کرد که به فولاد کمترین اسیب برسد
با سلام. آیا با استفاده از تیزاب سلطانی میتوان فلزاتی همچون آهن و آلومینیم را در خودش حل کند و بصورت محلول آنرا از مواد باقیمانده جدا کنیم؟ جهت اطلاع مقداری ماسه دارم که بهمراه موادی همچون آهن و آلومینیم هست و برای جداسازی این دو فلز از تیزاب میتوانم کمک بگیرم؟ با تشکر
لطفا جواب مرا به ایمیل خودم ارسال کنید ممنونم
لطفا به ایمیل من پاسخ را ارسال کنید ممنونم
alirezamakvandi52@gmail.com
سلام دکتر چه موادی راباکلرایدقلع ترکیب کنم تاتست خاک فقط طلا رانشان دهد باتشکر
باسلام من باکلریدیک وکلراید قلع تست درست میکنم وازخاک تست میزنم که طلا رانشان دهدولی متاسفانه درست جواب نمیدهد چکار کنم که درتست فقط طلا رونشان بدهد البته تست رو به تیزاب میزنم لطفا جواب رو به ایمیل م بفرستید باتشکر
سلام. تا جاییکه من تو اینترنت گشتم همون کلرید قلع برای تست طلا در محلول تیزابی کفایت میکنه. ک باید مقداری محلول رو روی فیلتر صافی بریزید بعد کمی کلرید قله میزنین ک واکنش نشون میده
سلام من دنبال یک حلال هستم که همه چیز رو حل کنه بجز فلزات و پلاستیک
ممنون
سلام میخواستم استاد بدونم که با چه اسیدی فلز روی و سرب رو از بین ببرم و حلش کنم
یک خاک دارم که از مس.سرب.روی.و کروم تشکیل شده میخوام بدونم این فلزات هرکدام با چه اسیدی کاملا حل میشوند ممنون
زودتر جواب دهید لطف بزرگی کرده اید به من
با سلام روی با هیدروکسید پتاسیم بخوبی حل میشه و مابقی فلزات با اسید نیتریک محلول می شوند.