تناسب یا استوکیومتری؟

در کتاب های قدیمی مسائل شیمی را از روش تناسب حل می کردیم اما در کتاب های جدید باید از استوکیومتری به روش نردبانی حل کنیم.

قبول دارم که روش نردبانی برای برخی از مسائل شیمی مانند تبدیل واحد کارآمد است و حل مسئله را بسیار آسان و روان می کند.
اما چرا در جایی که روش تناسب آسان تر است و سریع تر به جواب می رسد باید از روش نردبانی استفاده کنیم و آن را به دانش آموزان تحمیل کنیم؟

من در کلاس های کنکور یک جلسه را به این اختصاص می دادم که روش تناسب و استوکیومتری (نردبانی) را برای دانش آموزان مقایسه کنم و پس از آن برای حل مسائل کنکور از روش تناسب استفاده می کردم چون در مورد برخی مسائل تفاوت از نظر زمانی چشم گیر بود.

در زیر چند نمونه مسئله ی شیمی را از دو روش تناسب و استوکیومتری(نردبانی) حل می کنم تا تفاوت این دو روش از نظر سهولت و مدت زمان حل مسئله مقایسه  کنم امیدوارم همکاران و صاحب نظران در این مورد در بخش کامنت مطلب این را تایید یا رد کنند تا شاید به یک نقطه مشترک برسیم.

۱- چند گرم سدیم هیدرواکسید برای واکنش کامل با ۳/۱ گرم سولفوریک اسید لازم است؟

اطلاعات مسئله:
NaOH=40 g/mol
H2SO4=98 g/mol

2NaOH + H2​SO4​ → 2H2​O + Na2​SO4​

روش تناسب:
طبق معادله واکنش هر دو مول سدیم هیدرواکسید با یک مول سولفوریک اسید واکنش می دهد از آنجایی که در داده های مسئله هر دو مقدار داده شده و خواسته بر اساس گرم می باشد پس ما هم در تشکیل تناسب از مقادیر گرم استفاده می کنیم.

روش استوکیومتری:

۲- چند مول دی نیتروژن پنتا اکسید باید مصرف شود تا ۲۱۰ گرم نیتروژن دی اکسید حاصل شود؟
اطلاعات مسئله:
NO2=46 g/mol
N2O5=108 g/mol

2N2O5 → 4NO2 + O2

روش تناسب:
طبق معادله واکنش هر دو مول دی نیتروژن پنتا اکسید، چهار مول نیتروژن دی اکسید می دهد. از آنجایی که مقدار دی نیتروژن پنتا اکسید را بر حسب مول خواسته و مقدار نیتروژن دی اکسید را بر حسب گرم داده پس در تشکیل تناسب از همین واحد ها استفاده می کنیم:

روش استوکیومتری:

موارد بیشتر در مورد مقایسه روش تناسب با استوکیومتری را در لینک های زیر ببینید:

واکنش مس با نیتریک اسید

واکنش منگنز دی اکسید و هیدروکلریک اسید

واکنش های اکسید نافلز با آب

محاسبه مقدار رسوب در الکترولیز

استوکیومتری

سرچشمه ها:
https://www.khanacademy.org/science/ap-chemistry-beta/x2eef969c74e0d802:chemical-reactions/x2eef969c74e0d802:stoichiometry/a/stoichiometry