تهیه اتان
انگشت نگاری
مرداد ۲۷, ۱۴۰۰
تهیه اتیلن
شهریور ۳, ۱۴۰۰
تهیه اتان از هیدرولیز منیزیم اتیل برمید
در یک بالن نیم لیتری ۳ ، گرم براده منیزیم ( در خشک کن یا دسیکاتور خشک شده ) و ۲۵ سی سی اتر خشک می ریزند( اتر را به وسیله یک قیف با لوله بلند می ریزند ) و سپس یک سر دو شاخه که شاخه افقی آن با یک قیف قطره ( شیردار ) مجهز است ، به آن متصل می کنند و به شاخه افقی آن یک خشک کننده ، مربوط می نمایند که انتهای آن یک لوله چنگال مانند دو شاخه دارد . یک طرف لوله را با لوله محتوی کلسیم کلرید خشک و سر دیگر را با یک قطعه لوله پلاستیکی که به شیشه خمیده مربوط است ، مجهز می کنند .
تهیه اتر مطلق خشک : اتر مطلق بدون آب و الکل را بدین طریق تهیه می کنند که ابتدا اتر را جهت بر طرف کردن الکل موجود ، در قیف قطره بزرگی ، سه بار با کمی محلول بسیار رقیق پرمنگنات ، خوب بر هم می زنیم و سپس خارج می کنیم و برای خشک کردن آن ، اتر مرطوب را در یک شیشه چوب پنبه دار ، چندین روز بر روی کلسیم کلرید قرار داده و سپس آن را جدا کرده و در یک شیشه که قطعات نازک تازه بریده ، فلز سدیم در آن داخل کرده اند ، پر می کنند و سر آن را با یک قطعه چوب پنبه یک سوراخه که با لوله شیشه ای کلسیم کلرید مجهز است ، محکم می بندند . پس از چند روزی که ایجاد گاز هیدروژن کاملا خاتمه یافت ، اتر را درون شیشه تازه وارد کرده و یا با کاغذ صافی ، صاف نموده و درون آن مفتول فلز سدیم داخل نموده و می گذارند تا بماند . اگر از اتر بیهوشی که درون داروخانه ها یافت می شود ، استفاده شود فقط کافی است که مفتول سدیم را با منگنه درون آن بفشارند .
توجه : بقایای فلز سدیم را نباید درون لوله فاضلاب یا درون سطل زباله انداخت بلکه باید درون یک شیشه حاوی نفت آن ها را نگهداری کنند .
قبل از انجام آزمایش باید از خلوص مواد اولیه ، اطمینان حاصل کنیم جهات این کار ۲ الی ۳ گرم براده منیزیم و چند سی سی اتر خالص و چند قطره اتیل برمید را در یک لوله آزمایش ریخته و فوری با انگشت شست سر لوله آزمایش را محکم می گیریم و اگر مواد خالص باشند پس از مدت کوتاهی اثر مخصوصی توأم با گرم شدن و جوشانیدن نشان داده می شود .
اکنون درب خشک کننده را برداشته و یک یا دو دانه ید را با چند قطره اتیل منیزیم برمید درون آن ریخته و آن را محکم می بندیم سپس در یک قیف قطره مقدار ۱۰ سی سی اتیل برمید را که قبلا در یک شیشه سر بسته محتوی کلسیم کلرید محفوظ بوده است ، همراه با ۲۵ سی سی اتر خشک ریخته و فوری با یک لوله کلسیم کلرید محکم می کنند . بعدا از درون قیف ، دو سانتی متر محلول اتیل برمید را داخل بالن کرده و شروع عمل ، را مشاهده می کنیم . رنگ ید بر طرف می شود و کدورت موقت حاصل شده و حباب های گاز ایجاد می شود .
چنانچه پس از ۳۰ ثانیه ، عمل خود به خود شروع نشود ، باید محتوی بالن را به وسیله فرو بردن آن درون یک جام آب گرم ، گرم کنیم . و به محض آغاز عمل ، آب گرم را دور کنیم . درون خنک کننده را با آب خنک جریان می دهند و از درون قیف قطره ای ، محلول را طی مدت ۵ دقیقه درون بالن وارد می کنند . اتر محتوی بالن کم کم می جوشد ولی اگر شدت نشان داد باید به وسیله آب یخ آن را خنک نمود و از حرارت آن کم کرد . پس از آن که منیزیم کاملا از بین رفت و محو شد ، قیف قطره ای را با آب پر می کنند و بالن را درون آب یخ قرار می دهند و جریان آب خنک کننده را شدید کرده و لوله کلسیم کلرید متصل به لوله شیشه ای دو شاخه را به وسیله چوب پنبه محکم می کنیم و راه عبور گاز را به طرف تشت آب ، آزاد می کنند . قیف قطره که به جای منبع گاز به کار می رود تا پیچ آن را با آب پر می کنند ولی بالاتر از دهانه لوله جریان گاز ، قرار نمی دهند . اکنون به تدریج آب را قطره قطره وارد محلول گرینیارد می کنند و گاز حاصله را قبلا برای اطمینان از عدم وجود هوا ، درون یک لوله آزمایش گرفته و امتحان می کنند و سپس گاز اتان را درون قیف قطره ( گازومتر ) وارد کرده و نگه می دارند . پس از پر شدن قیف قطره ای ، لوله جریان گاز را از آن جدا کرده و می گذارند تا گاز ، آهسته خارج شده و به وسیله یک چوب کبریت مشتعل ، آن را می سوزانند . می توان برای دریافت خاصیت شعله اتان یک قیف شیشه ای را که با آب باریت (باریم هیدرو اکسید) آغشته شده است ، بر روی شعله نگه میداریم .
کتاب شیمی آلی عملی از دکتر ابوالحسن شیخ
گرد آورنده و نویسنده ایمان انصاری
