گوگرد و ترکیبات معدنی و آلی گوگرد دار در کیهان

گوگرد و ترکیبات معدنی و آلی گوگرد دار در کیهان

گوگرد از نظر فراوانی در کیهان دهمین عنصر می باشد. فراوان ترین ایزوتوپ گوگرد، گوگرد ۳۲ می باشد و ۹۵٪ گوگرد در کیهان  از طریق سوختن سیلیسیم در اتمسفر ستارگان  تشکیل می شود. اما واکنش سوختن اکسیژن نیز می تواند منجر به تولید گوگرد شود.

از آنجایی که گوگرد و اکسیژن هر دو در گروه ششم اصلی یا گروه شانزدهم جدول تناوبی قرار دارند ویژگی های یکسانی دارند دارند. اما الکترونگاتیوی کمتر گوگرد باعث می شود بتواند راحت تر از اکسیژن بار مثبت تشکیل دهد در حالی که هنوز می تواند پیوند هیدروژنی تشکیل دهد. در حالی که گوگرد می تواند حالت های اکسایش متنوعی از ۲- تا ۶+ تشکیل دهد. در حالی که اکسیژن از این نظر محدود تر است. همچنین گوگرد نیز همانند کربن آلوتروپی های مختلفی دارد.  α– (rhombic) و  β– (monoclinic) چند شکلی های  S₈.

از دیدگاه بیو شیمی گوگرد ( به همراه هیدروژن، کربن، اکسیژن، نیتروژن و فسفر) یکی از شش عنصر پایه برای زندگی می باشد. گوگرد در بسیاری از ترکیبات بیوشیمی نظیر آمینو اسید ها، نوکلوئیک اسیدها، قند ها و ویتامین ها یافت می شود. توزیع گوگرد در کیهان به صورت یکسان و یکنواخت نیست. ترکیبات مختلفی از گوگرد در فضای میان ستاره ای و میان کهکشانی در سطح سیارات، در اتمسفر و قسمت خارجی جو در ماهک های یخی و غیره شناسایی شده است.

از آنجایی که گوگرد و اکسیژن در جدول تناوبی هم گروه هستند( هر دو گروه در ششم اصلی یا گروه شانزدهم می باشند) ویژگی های مشابهی دارند. تیول ها که مرکاپتان ها نیز نامیده می شوند همانند الکل ها هستند که به جای اکسیژن، گوگرد در ساختار آن ها وجود دارد و فرمول کلی آن ها (RSH) می باشد (یادآوری: الکل ها ROH بودند). متان تیول یا متیل مرکاپتان CH₃SH میباشد. اتان تیول یا اتیل مرکاپتان برای بو دار کردن گاز پروپان مایع(LP) به کار می رود.

اکسایش ملایم تیول ها ترکیباتی با عنوان دی سولفیدها می دهند.

2RSH → RSSR

آمینو اسید سیستئین [HSCH₂CH(NH₂)COOH] و متیونین [CH₃SCH₂CH₂CH(NH₂)COOH] شامل اتم های گوگرد هستند. از آنجایی که همه ی پروتوئین ها شامل این آمینو اسید ها هستند پیوند های دی سولفید(–S–S–) میان زنجیر های پروتئین بسیار حیاتی در ساختار پروتئین ها هستند.

تیو اتر ها ترکیباتی هستند مشابه اتر ها که به جای اکسیژن گوگرد وجود دارد و فرمول کلی آنها (RSR) می باشد. یک مثال آن دی متیل سولفید می باشد(CH₃SCH₃) که باعث بوی نا مطبوع هنگام پختن برخی سبزیجات مانند کلم می باشد.

سرچشمه ها:

https://chem.libretexts.org/Bookshelves/Introductory_Chemistry/Basics_of_General_Organic_and_Biological_Chemistry_(Ball_et_al.)/14%3A_Organic_Compounds_of_Oxygen/14.11%3A_Organic_Sulfur_Compounds

https://link.springer.com/article/10.1007/s11214-021-00792-0